اختلال عملکرد جنسی به عنوان عارضه ای تعریف می شود که در هر مرحله از چرخه پاسخ جنسی رخ می دهد. مراحل چرخه پاسخ جنسی عبارتند از: میل، برانگیختگی، ارگاسم و تصمیم گیری.
اختلال عملکرد جنسی در بین زنان و مردان بسیار شایع است و درمان موثری در دسترس است. با این حال، تعداد کمی از افراد به دنبال کمک هستند، زیرا بسیاری، حتی متخصصان مراقبت های بهداشتی، اغلب از بحث در مورد موضوع خجالت می کشند و مردد هستند.
اختلال عملکرد جنسی، 31 درصد از مردان را تحت تأثیر قرار می دهد و تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی و همچنین روابط بین فردی دارد.
میل و علاقه جنسی، برانگیختگی، ارگاسم و درد جنسی چهار دسته اصلی اختلال عملکرد جنسی هستند.
اختلال عملکرد جنسی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اختلالات میل جنسی (اختلال بیزاری جنسی)
- اختلالات برانگیختگی جنسی
- اختلال در نعوظ
- انزال زودرس
- بی انزالی (ناتوانی در انزال)
- اختلال ارگاسمیک
- پریاپیسم (نعوظ مداوم و دردناک آلت تناسلی)
- بیماری پیرونی (آلت تناسلی خمیده، به جای صاف، نعوظ به دلیل بافت اسکار)
- اختلال نعوظ (5 تا 20 درصد مردان) و انزال زودرس (20 تا 30 درصد مردان) شایع ترین اختلالات جنسی مردان هستند.
عوامل خطر
- شرایط روانی (مانند افسردگی، اضطراب و داروهای مورد استفاده برای درمان این شرایط)
- شرایط پزشکی (دیابت، بیماری قلبی، سکته مغزی، اختلالات دستگاه ادراری و سایر بیماری های مزمن)
- سوء مصرف مواد
- با افزایش سن
- سرطان پروستات
- عوارض جراحی در ناحیه آناتومیک
- پروستاتیت مزمن و سندرم درد مزمن لگن
عضلات کف لگن
عضلات کف لگن از عضلات مهم اندام تحتانی هستند که نقش مهمی در عملکرد جنسی دارند ، ساختاری گنبدی شکل را تشکیل می دهند که حفره لگن را در بر می گیرد.
عملکرد عضلات کف لگن عبارتند از:
- تثبیت مفاصل لگن
- از اندام های داخلی لگن حمایت کنید
- انقباض ارادی اسفنکترهای مجرای ادرار و مقعد
- تنظیم نعوظ، ترشح و انزال
- کنترل ادرار (ادرار و مدفوع)
درمان اختلال عملکرد جنسی
مطالعات نشان می دهد که تمرین عضلات کف لگن در درمان اختلال نعوظ، عوارض انزال و درد مزمن لگن موثر است.
فیزیوتراپی در اختلال عملکرد جنسی
اختلال نعوظ (ED)
آمارها نشان می دهد که بین 9 تا 40 درصد مردان تا سن 40 سالگی با اختلال نعوظ دست و پنجه نرم می کنند و هر دهه بعد از 40 سالگی 10 درصد افزایش می یابد. اختلال نعوظ به عنوان ناتوانی در به دست آوردن ویا حفظ نعوظ سفت و سخت برای دخول تعریف می شود.
عضلات مسئول نعوظ عبارتند از: ماهیچه های bulbospongiosus و ischiocavernosus. ثابت شده است که تقویت انقباض ارادی عضله ایسکیوکاورنوس و تکنیک های آرام سازی در موارد تونوس بالای عضلات کف لگن (اسپاسم یا افزایش تون ممکن است از جریان خون کافی لازم برای نعوظ جلوگیری کند) یک درمان موثر است.
باید بر جداسازی و فعال سازی ماهیچه های خاص تنه و کف لگن تاکید شود. برنامه های ورزشی فیزیوتراپی در منزل باید شامل تمرینات تقویتی کف لگن با موقعیت و شدت متفاوت باشد.
مطالعات نشان داد که 47 درصد از مردان مبتلا به اختلال نعوظ پس از یک برنامه 4 تا 12 ماهه شامل ورزش کف لگن، بیوفیدبک و تحریک الکتریکی به طور کامل بهبود یافتند.
اختلال انزال
در هنگام انزال انقباض عضلات صاف غده پروستات و گردن مثانه و همچنین شل شدن اسفنکتر مجرای ادرار رخ می دهد.
عضله مسئول انزال عضله bulbospongiosus است. از آنجایی که انزال زودرس (PE) یکی از شایع ترین موارد اختلال عملکرد جنسی در مردان است، ثابت شده است که تمرینات کف لگن، بیوفیدبک و تحریک الکتریکی کنترل و مدت زمان را بهبود می بخشد. مهم است که انقباضات ایزومتریک کف لگن را در حالت خوابیده و ایستاده لحاظ کنید.
تغییرات رفتاری نیز مفید هستند و عبارتند از: خودارضایی قبل از مقاربت، فعالیت جنسی مکرر یا قطع آمیزش متناوب با انقباض مداوم.
مطالعات نشان می دهد که 61 درصد از مردان مبتلا به PE بهبود در کنترل انزال را پس از 15 تا 20 جلسه درمان با فیزیوتراپی کف لگن گزارش کردند.
پروستاتیت مزمن و سندرم درد مزمن لگن
پروستاتیت مزمن و سندرم درد مزمن لگن به عنوان درد لگن، شکم و ناحیه تناسلی بدون علائم عفونت ادراری تعریف می شود. این اغلب در طول یا بعد از انزال رخ می دهد.
تمرینات کنترل حرکتی با تاکید بر شل کردن عضلات بالابرنده آنی (در صورت وجود افزایش تون) و تمرینات هماهنگ فعال سازی-غیرفعال سازی با روش های بیوفیدبک یک درمان بسیار مفید برای مردان مبتلا به پروستاتیت مزمن و سندرم درد مزمن لگن است.
در صورتی که فیزیوتراپیست آموزش کافی و تخصصی را گذرانده باشد، تحرک بافت نرم، رهاسازی میوفاشیال و دستکاری نیز مفید است.
بی اختیاری ادرار
اختلال عملکرد جنسی به شدت با اختلال عملکرد ادرار در مردان و زنان مرتبط است. تکنیک های درمانی شامل توانبخشی دفع ادرار و بازآموزی مثانه – انقباضات فعال عضلات کف لگن برای مهار انقباض مثانه است. این امر از انقباض عضله دترسور ادراری جلوگیری می کند.
سایر تکنیک های درمانی
اگر پس از ارزیابی، افزایش تون یا اسپاسم به عنوان مشکل زمینهای شناسایی شد، تکنیکهای زیر برای درمان پیشنهاد داده می شود.
- رهاسازی میوفاشیال (برای درمانگران تخصصی کف لگن)
- آموزش خود رهاسازی (برای درمانگران تخصصی کف لگن)
- درمان نقطه ماشه ای
- ماساژ درمانی
- آموزش در مورد تغییرات رفتاری شامل؛ رژیم غذایی و مدیریت وزن.
توانبخشی کف لگن و مدیریت فیزیوتراپی می تواند در درمان بسیاری از بیماری ها مانند: اختلال نعوظ، اختلال انزال، پروستاتیت مزمن و سندرم درد مزمن لگن و بی اختیاری ادرار.
کلمات مرتبط :
فیزیوتراپی کف لگن – فیزیوتراپی اختلالات جنسی – درمان اختلال عملکرد جنسی
