اسکولیوز در کودکان وضعیتی که با انحنای جانبی غیرطبیعی ستون فقرات مشخص می شود، هزاران کودک را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. در حالی که موارد خفیف اغلب مورد توجه قرار نمی گیرند، انحناهای بارزتر در صورت عدم درمان می تواند منجر به ناراحتی جسمی، استرس عاطفی و عوارض در زندگی شود. تشخیص زودهنگام و مداخله برای مدیریت موثر اسکولیوز در کودکان بسیار مهم است. در میان رویکردهای مختلف درمانی، فیزیوتراپی به عنوان یک راه حل غیرتهاجمی و جامع که بر بهبود وضعیت بدنی، کاهش درد و بهبود سلامت ستون فقرات تمرکز دارد، شناخته می شود.
اسکولیوز یک بیماری ستون فقرات است که در آن ستون فقرات به طرفین منحنی می شود و اغلب به شکل “S” یا “C” شکل می گیرد. می توان آن را به دو نوع اصلی طبقه بندی کرد:
- اسکولیوز ساختاری: انحنای ثابت ستون فقرات ناشی از تغییرات ساختاری در استخوان ها یا عضلات.
- اسکولیوز غیر ساختاری: انحنای موقت ناشی از عدم تعادل عضلانی یا سایر عوامل خارجی.
اسکولیوز در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله نقایص مادرزادی، بیماری‌های عصبی-عضلانی (مانند فلج مغزی)، یا منشأ ایدیوپاتیک که علت آن ناشناخته است، ایجاد شود. دختران در معرض خطر کمی بیشتر برای ابتلا به اسکولیوز هستند، به ویژه در دوران جهش رشد در نوجوانی.
علائم و نشانه های اسکولیوز در کودکان
- شانه ها یا باسن ناهموار.
- انحنای قابل مشاهده در ستون فقرات.
- بیرون زدگی یک تیغه شانه بیشتر از طرف دیگر
- مشکل در راست ایستادن یا حفظ وضعیت متعادل.
کودکان همچنین ممکن است پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت از کمردرد یا خستگی شکایت کنند. غربالگری منظم در سنین مدرسه می تواند به تشخیص زودهنگام این علائم و جلوگیری از پیشرفت کمک کند.
نحوه تشخیص اسکولیوز در کودکان
- معاینه فیزیکی: پزشک وضعیت کودک را مشاهده می‌کند و از او می‌خواهد برای شناسایی ناهنجاری‌های ستون فقرات به جلو خم شود.
- تست های تصویربرداری: اشعه ایکس و اسکن MRI بینش دقیقی را در مورد میزان انحنای ستون فقرات ارائه می دهد.
- اندازه گیری زاویه کاب: این روش شدت اسکولیوز را تعیین می کند و زوایای بیشتر از 10 درجه قابل توجه در نظر گرفته می شود.
تشخیص به موقع به تنظیم رویکرد درمانی با نیازهای خاص کودک کمک می کند و بهترین نتایج ممکن را تضمین می کند.
اسکولیوز در کودکان نه تنها بر سلامت جسمانی تأثیر می گذارد بلکه پیامدهای عاطفی و اجتماعی نیز دارد. از نظر فیزیکی، کودکان مبتلا به اسکولیوز ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- کمردرد و سفتی مزمن.
- کاهش انعطاف پذیری و تحرک.
- مشکل در شرکت در ورزش یا فعالیت های بدنی.
از نظر روحی – روانی، تغییر شکل قابل مشاهده می تواند منجر به مشکلات عزت نفس، اضطراب و کناره گیری اجتماعی شود. در صورت عدم درمان، اسکولیوز شدید می تواند عوارضی مانند اختلال در عملکرد ریه یا درد مداوم ایجاد کند که بر نیاز به درمان زودهنگام و موثر تاکید می کند.
گزینه های درمانی
درمان اسکولیوز بستگی به شدت انحنا دارد:
مشاهده: منحنی های جزئی (کمتر از 20 درجه) ممکن است فقط به نظارت منظم نیاز داشته باشند.
بریسینگ: موارد متوسط (20 تا 40 درجه) اغلب شامل پوشیدن بریس برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر است.
جراحی: موارد شدید (بالای 40 درجه) ممکن است نیاز به مداخله جراحی برای اصلاح انحنا داشته باشد.
فیزیوتراپی در درمان اسکولیوز کودکان
فیزیوتراپی نقشی اساسی دارد، به ویژه برای اسکولیوز خفیف تا متوسط. این یک جایگزین غیر تهاجمی و مناسب برای کودکان است که مکمل درمان های دیگر است.
فیزیوتراپی بر تقویت ستون فقرات، کاهش درد و بهبود کیفیت کلی زندگی کودک تمرکز دارد. بر خلاف بریس یا جراحی، فیزیوتراپی متناسب با فرد است و با رشد کودک تکامل می یابد. اهداف اصلی فیزیوتراپی عبارتند از:
- تقویت عضلات اطراف ستون فقرات.
- بهبود انعطاف پذیری و تحرک.
- اصلاح وضعیت بدن برای به حداقل رساندن تاثیر انحنا.
فیزیوتراپیست ها از نزدیک با کودکان و خانواده های آنها برای ایجاد برنامه های درمانی شخصی که به چالش ها و اهداف خاص می پردازند، همکاری می کنند.
تکنیک های فیزیوتراپی برای اسکولیوز
فیزیوتراپی برای اسکولیوز در کودکان شامل تکنیک های مختلفی است، از جمله:
- تمرینات کششی: این تمرینات به کاهش سفتی و بهبود انعطاف پذیری در ستون فقرات کمک می کند.
- تمرینات تقویتی: برای حمایت از ستون فقرات، روی ساختن عضلات مرکزی و پشت تمرکز کنید.
- تصحیح وضعیت بدن: ورزش هایی که بدن را برای حفظ تراز مناسب در طول فعالیت های روزانه بازآموزی می کند.
- روش Schroth: یک رویکرد تخصصی شامل تکنیک‌های تنفسی و حالت‌های خاص برای کشیده‌کردن و تثبیت ستون فقرات.
هر جلسه به گونه ای طراحی شده است که جذاب و متناسب با سن باشد و اطمینان حاصل شود که کودکان در طول برنامه درمانی خود با انگیزه باقی می مانند.
فواید فیزیوتراپی
بهبود وضعیت بدن
فیزیوتراپی به کودکان کمک می کند تا با تقویت عضلات ستون فقرات و رفع عدم تعادل به هم ترازی بهتری برسند. بهبود وضعیت بدن نه تنها تاثیر بصری اسکولیوز را کاهش می دهد، بلکه اعتماد به نفس و آگاهی بدن را نیز افزایش می دهد.
مدیریت درد
بسیاری از کودکان مبتلا به اسکولیوز کمر درد را تجربه می کنند، به ویژه در دوره های رشد سریع. تکنیک های فیزیوتراپی، مانند درمان دستی و تمرینات هدفمند، با کاهش تنش و بهبود حمایت از ستون فقرات، ناراحتی را کاهش می دهند.
افزایش انعطاف پذیری و تحرک
اسکولیوز در کودکان می تواند دامنه حرکتی کودک را محدود کند. فیزیوتراپی شامل تمرینات کششی و تحرکی برای افزایش انعطاف پذیری و جلوگیری از سفتی می شود و کودکان را قادر می سازد در فعالیت های مورد علاقه خود شرکت کنند.
افزایش کیفیت زندگی
با فیزیوتراپی مداوم، کودکان اغلب احساس می کنند قوی تر، فعال تر و کمتر تحت تأثیر شرایط خود قرار می گیرند. این بهبود فراتر از سلامت جسمانی و بهزیستی عاطفی گسترش می یابد و دیدگاه مثبتی را نسبت به زندگی تقویت می کند.
سوالات متداول
علت اسکولیوز در کودکان چیست؟
اسکولیوز می تواند ناشی از ناهنجاری های مادرزادی، شرایط عصبی عضلانی یا عوامل ایدیوپاتیک باشد که علت آن ناشناخته باقی مانده است. جهش های رشد اغلب به پیشرفت آن کمک می کند.
اسکولیوز از چه سنی قابل تشخیص است؟
اسکولیوز اغلب در سن 6 یا 7 سالگی قابل تشخیص است. غربالگری منظم و مشاهده تغییرات وضعیت بدن در طول جهش رشد، کلید تشخیص زودهنگام است.
آیا فیزیوتراپی برای اسکولیوز شدید موثر است؟
فیزیوتراپی برای اسکولیوز خفیف تا متوسط مؤثرتر است. در موارد شدید، از درمان های دیگر مانند بریس یا جراحی با بهبود قدرت و وضعیت بدن پشتیبانی می کند.
آیا می توان از اسکولیوز پیشگیری کرد؟
در حالی که نمی توان از اسکولیوز مادرزادی یا ایدیوپاتیک پیشگیری کرد، حفظ وضعیت بدنی خوب، درگیر شدن در فعالیت بدنی و اجتناب از بارهای سنگین می تواند از سلامت ستون فقرات حمایت کند.
